Sâm xuyên đá hay còn gọi là xuyên phá thạch là loại thảo dược quý chỉ có ở trong rừng già khu vực Tây Bắc như vùng Hà Giang, Lào Cai, Lai Châu…nơi có thổ nhưỡng phù hợp mới mọc được. Ở Trung Quốc Sâm Xuyên Đá được các nhà Tây Tạng hay xuống vùng núi thấp Tứ Xuyên -Trung Quốc tìm sâm này để làm thuốc chữa bệnh và bồi bổ cho bệnh nhân ốm yếu, ung thư hay những người suy nhược cơ thể. Ở Việt Nam các thầy lang trên núi cũng dùng để sắc nước uống cho phụ nữ sau sinh để sớm hồi phục và dùng người già và những người suy nhược. Mấy năm gần đây khi nguồn sâm xuyên đá Trung Quốc khan hiếm họ thường mua sâm xuyên đá Hà Giang với giá rất cao và tận thu khiến cho loại thảo dược này càng ngày càng khan hiếm và chỉ tìm thấy ở những cánh rừng già Tây Bắc.
– Không giống các loại thuộc sâm như đẳng sâm, sâm cau, tam thất bắc .. thì sâm đá dạng dây leo cứng màu vàng nâu dạng dây leo rất giống sắn dây. Sâm đá thường ít khi thấy mọc đơn lẻ mà sẽ mọc theo từng cụm, mỗi cụm có 3 đến 6 cây và gần nhau. Dây sâm xuyên đá cứng và dai mọc trên vùng đất mùn và gần các mỏm đá hay leo trên đá rồi quấn lên thân cây gỗ to. Dây sâm có màu nhạt. Lá không mọc trên dây sát gốc nên thường không có lá. Khi cây sâm nhỏ thì củ to dễ nhận biết nhưng khi cây phát triển củ phát triển dài ra và biến thành rễ. Củ sâm màu vàng nhạt thơm mát đặc trưng mùi Saponin hoạt chất luôn có trong các loại sâm. Khi đi rừng đào được loại sâm này người đi rừng phải nhìn lá cây rồi lần ra thân và rễ cây để đào và cắt. Quả sâm đá nhỏ như ngón tay út khi bé màu xanh khi chín màu vàng
Sâm xuyên đá
– Thành phần hóa học của sâm xuyên đá Hà Giang: Các nghiên cứu khoa học trong nước đã chỉ ra rằng sâm xuyên đá có thành phần sapinin rất cao cao hơn cả sâm Hàn Quốc trồng và chỉ sau sâm Ngọc Linh. Hoạt chất phenol glucoside: Có tác dụng bổ tim giúp tim hoạt động tốt và bền bỉ hơn và hoạt chất này có thể giúp giảm các độc tố và ngăn ngừa ung thư. Hàm lượng hợp chất saponin trong sâm xuyên đá Hà Giang rất cao giúp bồi bổ sức khỏe tăng cường sức khỏe và tăng cường hệ miễn dịch. Hàm lượng saponin trong thân và rễ là cao nhất.
* Công dụng
Sâm xuyên đá có tác dụng tái tạo các tế bào, làm cơ thể hồi phục sức khỏe nhanh chóng, tăng cường thể lực; Giúp giải độc tố mạnh mẽ và ngăn ngừa ung thư; Ngăn ngừa lão hóa, và cải thiện trí nhớ; Có khả năng tăng sự thích nghi và chống lại những kích thích có hại.
* Cách dùng
– Dùng ngâm rượu: Sâm đá đặc điểm khi khai thác về dạng dây nên cắt thành các khúc rửa sạch cho vừa bình tỷ lệ ngâm 1kg với 5 lít rượu nếp ngon 40 độ sau 3 tháng dùng được. Có thể ngâm khô bằng cách thái lát phơi khô rồi sao lên trên bếp nhỏ lửa 10 phút để nguội rồi ngâm với rượu nếp 40 độ sau 3 – 6 tháng dùng được
– Một số bài thuốc khác: Mỗi lần dùng 30-50 gam dạng sắc nước uống thay nước hàng ngày dùng liên tục trong 1 tháng để tăng cường sức khỏe đặc biệt là người già.
* Lưu ý :
Chỉ nên uống rượu sâm xuyên đá mỗi lần 1-2 chén/1 ngày/2 lần để có tác dụng chữa bệnh tốt nhất không nên dùng nhậu xỉn. Ngâm rượu càng lâu càng ngon.
Sưu tầm